Kaba İlçesi, (Uygurca: قابا ناھىيىسى, Kaba Nahiyisi; Çince: 哈巴河; Pinyin: Hābāhé Xiàn), Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzeyinde, Altay İline bağlı bir İlçedir.
Kaba İlçesi'nin batısında Kolbay, kuzeyinde Qibar ile Jayilma, doğusunda Sartam ve güneyinde Kabakuygan gibi yerleşim yerleri bulunur, ayrıca batısında ve kuzeyinde Kazakistan, güneyinde Jeminay İlçesi, ve doğusunda Burçin İlçesi ile sınırdır.
1956 yılında Çin'li Türk dilbilimcisi Geng Shimin Burçin ve Kaba İlçeleri ile ilgili bir metin yazar. O zamandan sonra ve 1980'li yılların sonlarında, dilbilimsel kapsamlı alan çalışması bu bölgede uygulanır. Bir alan araştırmacısı olan, Talant Mawkanuli, Larry V. Clark ve György Kara, Bloomington, gözetimi altında bir doctoral sesbilim ve şekilbilim "Cungar Tuva" ismindeki savında, Kanas Gölü etrafında sayıları 2,000'den daha az olan kişiler tarafından Tuvaca konuşulduğunu yazmıştır (1998).
Kazakistan sınırı yakınında kuzey Sincan Uygur Özerk Bölgesinde, eski Sovyetler birliğinde ve Moğolistan'da Tuvaca veya Tuva Türkçesi konuşanlar bulunur. Kazaklara komşu olan bu dili konuşanların diline Diwa, Soyan, vb. denilir, ve kök mončaq diye söylerler, "mavi boncuk" (karşıtı Gök Monjaq) olarak tanımlanır. Onlar Junggar Altay Özerk bölgesinde yaşarlar, etkin olarak Burçin İlçesi'nde Kom (Khom) ve Kanas (Khanas) köylerinde ve Kaba İlçesindeki Aq Khawa 'da, onlar bu bölgeye kendi deyimleriyle dört ken, yani "dört nehir" derler.1 Altay Tuvaları, kendi aralarında iki gruba ayrılırlar: Moncak veya Gök Moncak (Boncuk; Gök Boncuk) ve Soyot (Soyon); ikinci grup da kendi arasında Ak Soyot ve Xara Soyot olmak üzere yine iki alt gruba ayrılır2.
Çin'de doğada 89 türü yerli, bunlardan 56 türü bölgeye özgü olan (endemik), Altay Dağlarında tuzsu toprakta ortalama 1500 metre yükseklikte Huşgiller'den Betula halophila (盐桦; yan hua)3, 1200-1600 metre yükseklikte Betula microphylla (小叶桦; xiao ye hua)4, ortalama 2300 metre yükseklikte dağ yamaçlarında yoğun Betula rotundifolia (圆叶桦; yuan ye hua)5, 1400-1800 metre yükseklikte bataklık, otlak ve ormanlarda Betula humilis (甸生桦; dian sheng hua)6 500 - 2500 metre yükseklik arasındaki ılımlı ormanlarda Adi huş Betula pendula Roth (垂枝桦)7 gibi Huş ağaç türleri bulunur.
Ayrıca, Karaçam (melez çamı) (Larix sibirica), Ladin (alaçam) (Picea obovata), Çam (Pinus sibirica), ve Köknar (Abies sibirica) gibi Kozalaklı ağaçlardan oluşan ormanlar bulunur.
Doğal korumaya alınmış bölge, Kar parsı (Panthera unica), Avrasya vaşağı (Lynx lynx), Kızıl geyik (Cervus elaphus), Samur (Martes zibellina), Dağ keçisi (Capra ibex), Yabani koyun (Ovis ammon), Arktik yaban tavşanı (Lepus timidus), ve kuşlardan Orman tavuğu8 (Tetrao tetrix), elâ orman tavuğu (Bonasa bonasia), fındık tavuğu9 (Tetrao bonasia) gibi dikkati çeken yabani hayvanları barındırır.10
Diğer verilen isimler: Khaba, Ha-pa-ho, Khabakha, Khahakhe, Ha-pa-ho-ch'eng, Ha-pa-ho-hsien ve Khabakhe11
Orijinal kaynak: kaba ilçesi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Lars Johanson, Discoveries on the Turkic Linguistic Map, Svenska Forskningsinstitutet i Istanbul Stockholm 2001. ↩
Erika Taube, Tuwinische Volksmärchen. Berlin 1978, Akademie Verlag. sayfa 318. ↩
Betula halophila Ching in P. C. Li, Acta Phytotax. Sin. 17(1): 88. 1979 ↩
Betula microphylla Bunge, Mém. Acad. Imp. Sci. St.-Pétersbourg Divers Savans. 2: 606. 1835. ↩
Betula rotundifolia Spach, Ann. Sci. Nat., Bot., sér. 2. 15: 194. 1841. ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page